Varant İşlemleri

Varantlar normal şartlarda temettü beklentisi hesaba katılarak fiyatlanır. Böylece temettülerin ödeme günlerinde yaşanan temettü kaynaklı dayanak varlıkta oluşan fiyat hareketleri, varantlarda değer değişikliğine neden olmaz. Nakit temettüler, varantlarda ayarlama gereksinimi doğurmaz. Varantların işlem görmeye başlamasından sonra temettü beklentilerinde meydana gelen değişiklikler, varantların fiyatlarında hem aşağı hem de yukarı yönde değişimlere sebep olabilir. Vade tarihi içinde beklenen temettünün iptal olması veya açıklanan temettünün beklenenden düşük olması alım varantlarının fiyatını arttırabilirken, satım varantlarının fiyatını düşürebilir. Vade tarihi içinde beklenmeyen temettü açıklanması veya açıklanan temettünün beklenenden yüksek olması ise alım varantlarının fiyatını azaltabilir, satım varantlarının fiyatını arttırabilir. Temettüler ve varantlara diğer etki eden parametreler hakkında detaylı bilgiye varantlara dair ilgili Sermaye Piyasası Aracı Notu’ndan erişilebilir.

Bir varanta yatırım yaptıktan sonra fiyat hareketini hesaplayabilmek oldukça kolaydır. Varantların belki de en önemli parametreleri olan delta, kaldıraç ve teta (günlük zaman değeri kaybı) değerlerini bildikten sonra dayanak varlığın hareketi sonucu gerçekleşmesi beklenen fiyat hareketi basit bir hesap makinesi ile dahi hesaplanabilir.

Varant fiyatlamalarında sabit parametrelere ek olarak ihraççıdan ihraççıya fonlama oranları, temettü beklentileri ve oynaklık değerleri değişkenlik gösterebilir. Bu içsel parametrelerin farklı olması sonucunda aynı kullanım fiyatı, vade ve çarpana ait farklı ihraççıların ihraç ettiği varantların fiyatları farklı olabilir.

İnfo Yatırım, piyasa yapıcı kotasyonlarında en dar makası ve en yüksek likiditeyi yatırımcılara sağlamayı amaçlar. Ancak, dayanak varlıklarda oluşacak olağandışı oynaklıklar veya likidite problemleri nedeniyle alım satım makasında genişleme görülebilir. Elinde varant olan yatırımcıların olumsuz etkilenmemesi adına, makas genişletilirken genellikle piyasa yapıcı alış fiyatı sabit kalıp, piyasa yapıcı satış fiyatı yükselir. Böylece bu varanta yatırım yapmış yatırımcılar makasın genişlemesinden olumsuz etkilenmez.

Yapabilir. Ancak bir yatırımcı, örneğin 10 kaldıraçlı bir varantta tüm sermaye ile yatırım yaparsa, toplam sermayesinin 10 katı büyüklüğünde pozisyon büyüklüğüne sahip olmuş olur. Böylesi bir risk ve getiri potansiyelinin yanında bu yatırmcı, sermayesinin tümünü kaybetme olasılığını almış olur.

İnfo Yatırım, piyasa yapıcısı olduğu varantlarda bazı özel durumlarda kotasyonlarını Borsa İstanbul’a gönderemeyebilir. Bu özel durumlardan bazıları aşağıdaki gibi özetlenebilir: - Dayanak varlıklardaki olağandışı oynaklık, ilgili varantta Sermaye Piyasası Kurulu’ndan alınan varant ihraç izninin bitmesi gibi nedenlerden dolayı satış tarafında kotasyon girmeyebilir. - Varantın vadesi gelmeden tüm değerini kaybetmesi halinde piyasa yapıcı alış kotasyonu girmeyebilir. - Dayanak varlıkta devre kesici, tavan veya taban gibi kurallar sonucu fiyat oluşmuyorsa veya kotasyon iletiminde teknik problem yaşanılıyor ise piyasa yapıcı hem alış hem de satış kotasyonlarını girmeyebilir. Yatırımcılar, varant kotasyonları özelinde detaylı bilgiye varantlara dair ilgili Sermaye Piyasası Aracı Notu’ndan ulaşabilir.

Yatırımcıların, varantın fiyatının cok altında veya üstünde işlem yapmaması için piyasa yapıcının alış - satış kotasyonlarını kontrol etmesi cok önemlidir. Yatırımcılar, İdeal, Foreks, Matriks gibi data sağlayıcıların derinlik pencerelerinde, İnfo Yatırım Varant Web Sitesinde piyasa yapıcı kotasyonlarını gözlemleyebilir ve bu kotasyonlara göre yatırım kararı alabilir.

İnfo Yatırım, piyasa yapıcı kotasyonlarında en dar makası ve en yüksek likiditeyi yatırımcılara sağlamayı amaçlar. Ancak bazı istisnai durumlarda piyasa yapıcı alış, satış veya her ikisinin Borsa İstanbul’a iletilmediği zamanlar olabilmektedir. Böylesi zamanlarda, türev ürün olan varantların alış ve satış fiyatları yatırımcı arz talebine bağlı oluşurken, dayanak varlık hareketleri ile paralellik göstermeyebilir, suni olarak yükselebilir veya düşebilir. Bu yüzden yatırımcılar piyasa yapıcı kotasyonlarını yakından izlemelidir.

Sadece aynı dayanak varlıkta aynı varant türünde onlarca varant işlem görür. Bu varantlar arasında yatırımcılar kendi risk/getiri profiline en uygun varantı seçmelidir. Dayanak varlıktaki beklenti gerçekleşse de doğru varant seçilmediyse kar edilemeyebilir. İnfo Yatırım, varant seçme konusunda iki kritere ve bu kriterlerin sonucu oluşan 4 risk grubu olarak özetledi.

Varantlar serbest marjla işlem görmektedir. Yatırımcıların girdiği emirler, piyasa yapıcı kurumun girdiği kotasyonlar veya diğer yatırımcıların girdiği emirlerle eşleşebilir.

Ürünler menkul kıymet olarak ihraç edilir, pay gibi alınıp satılır, ihraççılar ihraç ettikleri ürün karşılığında piyasaya karşı bir taahhüt altına girmiş olurlar. Yatırımcılar teminat yatırmadan pay gibi doğrudan ürünü alıp satarak işlem yapabilirler. Her varant ayrı bir tahtada işlem görür. Her varantın ayrı bir kodu vardır ve bu kodlar Borsa İstanbul tarafından belirlenir. Varant işlemleri sürekli işlem yöntemiyle ve piyasa yapıcılık sistemiyle gerçekleştirilir. Piyasa yapıcı herbir varantta sürekli olarak alış veya satış kotasyonu verir.

Varantlar belli bir vadeye sahiptirler, ömürleri sınırlıdır. Kaldıraç etkisi nedeniyle varant alım işlemi yapmanın piyasada lehte çalışabileceği gibi aleyhte de çalışabileceği göz önünde tutulmalıdır. Piyasada oluşacak fiyat hareketleri sonucunda varanta yatırılan paranın tümünün kaybedilme riski vardır. Fakat risk varanta ödenen bedel ve buna ödenen komisyon ile sınırlıdır. Varantlarda vade boyunca zaman değeri kaybı yaşanır. Varantların zaman değeri itfa tarihinde sıfır olacaktır. Varantın vadesinin dolmasına bir gün daha yaklaşıldığında, diğer tüm değişkenler sabitken, varant fiyatının ne kadar düşeceğini teta değişkeni gösterir.

Limitli zarar, limitsiz kar vardır. Yatırım kuruluşu varantları hak verir, yükümlülük vermez. Kar piyasa fiyatına bağlı olarak sınırsızdır. Zarar ödenen prim ile sınırlıdır. Uzun opsiyon stratejilerine imkan verir. Opsiyon alınarak oluşturulabilecek stratejiler varantlar kullanılarak gerçekleştirilebilir. Spekülasyon, Oynaklık, Kaldıraç, Anapara Koruma Stratejileri.. Düşük işlem komisyonu imkanı vardır. İşlem komisyonu , dayanak varlık fiyatının üzerinden değil, varant fiyatı üzerinden alındığı için yatırımcı daha düşük komisyon öder. Kaldıraç veya anaparanın faizde değerlendirilmesi gibi olanak sağlar. Varantlar kaldıraçlı pozisyon almaya imkan kılar. Teminat yoktur. VİOP kontratları veya kredili alım işleminin aksine varant pozisyonu almak için teminat gerekmez.

Limitli zarar, limitsiz kar vardır. Yatırım kuruluşu varantları hak verir, yükümlülük vermez. Kar piyasa fiyatına bağlı olarak sınırsızdır. Zarar ödenen prim ile sınırlıdır. Uzun opsiyon stratejilerine imkan verir. Opsiyon alınarak oluşturulabilecek stratejiler varantlar kullanılarak gerçekleştirilebilir. Spekülasyon, Oynaklık, Kaldıraç, Anapara Koruma Stratejileri.. Düşük işlem komisyonu imkanı vardır. İşlem komisyonu , dayanak varlık fiyatının üzerinden değil, varant fiyatı üzerinden alındığı için yatırımcı daha düşük komisyon öder. Kaldıraç veya anaparanın faizde değerlendirilmesi gibi olanak sağlar. Varantlar kaldıraçlı pozisyon almaya imkan kılar. Teminat yoktur. VİOP kontratları veya kredili alım işleminin aksine varant pozisyonu almak için teminat gerekmez.